Köyümüzde halk hekimliği : köyümüzde bir kac
yıl öncesi kadar sınıkcı denilen şahıslar kırık -cıkık türünde
şeyleri tedavi etmekteydiler Bunlardan- İsmail özgür,Munzur
Aydogan
KÖYÜMÜZDE ADAK YERLERİ: Deynekli baba deynekli havuzu)10-15 Merdiven de
ibarettir.İçinde havuzu vardır tek kişi Girebilecek genişliktedir .orada adak kesilir
süyuda şifalı olduğu söylenmektedir, örneğin o sudan hamile kadınlara içilirdi
sütleri olsun diye sadece bir tek ağav vardır.1900 dan son köyler boşalınca
bilinmeyen kişilerce hazine aramak maksadıyla bazı yerleri
yıkılmıştır.Dorey.Kürtçe Ağaç demektir.Dorey (Ardıç Baba)Bu Ardıççın
Cuma günleri kendiliğinden alev Çıktığı söylenmektedir.Ayrıca
kırmızı caddede Avşar )güvenkaya köyüne giden yolun üzerinde bir ağaç
vardı(Çaputlu ziyaret )denirdi oradan gecen ler oraya dilek diler düve derlerdi ucunda
çaput bağlarlardı.
Köyde halk İnanışları
Ömer an'da, ulu bir ardıç ağacı kutsal sayılmakta ve her Cuma günü o
ağacın dibinde ışık yandığına inanılmaktadır. Ayrıca, Büyük Kilise Kolu ve
Küçük Kilise Kolu olarak geçen yerlerin de Ayrıca capurlu ziyaret ziyaret
olarak bilinen eski yerleşim yerleri olduğu bilinmekte olup, halen
kalıntıları mevcuttur.
EVLENME İLE İLGİLİ ADETLER:İnsan hayatında en önemli hadislerden
biriside Evlenmedir eş semcedir.evlenme esnasında bir takım adetler ve gelenekler
bazı değişikliklerle günümüze kadar gelmiştir.yöremizde Kızlar için evlenme
cagı en aşağı 25 yaş idi Gelinlik kız,bir evi kimseye minnet etmeden döndürecek
durumda olmalı erkekler ise askerlik görevini yerine getirdikten sonra evlilik
düşünülmeye
başlarlardı.
A)YAKIN AKRABA EVLİLİĞİ: Yöremizde akraba evliliği günümüzde azalmasına rağmen
azda olsa rastlanmaktadır.daha çok miras dağılmaması için akraba evliligi
yapılmaktadır.
B)KIZ İSTEME:Aranan kız bulunduğundan oğlanın anne ,baba veya yakın akrabası
kızın evine görücü olarak giderler.burada kızda bazı vasıflar
aranır.güzellik ,asillik,namusluluk ailenin hal ve gecmişininin
temizliği,kızın ev işleri bilmesi tutumluluğu ailenin yapısını ayak uydurup
uydurmadığı dahi dikkat edilir.Aynı şekilde kız tarafıda oğlan tarafından bazı
vasıflar ararlar işi olup olmadığı kumarı olup olmadığı evcim an mı
namuslumu ve İffetlimi askerlik görevini yapıp yapmadı gına bakılır her
ikji taraf uygun düşerse kız Allahın emri peygamberin kavli il olgumuza .ye kızımız
.ya dünür geldik)isteklerini bildiler ler .kız evine belli bir süre düşünme zamanı
verilir eğer kız tarafı bu teklife razı olursa oğlan evine bir gün verilir bu
günde gelen aile efradı kızın verildiği bildirdikten sonra getirilen
tatlı veya şerbet türünde şeyler yenilir buna ağız tatlısı denir Daha sonra ki
bir günde çevreden tanıdıklar davet edilir ve ikinçi büyük tören tertiplenir
bundan amac aileler birbirini tanımasıdır.
C)NİŞAN:Nişan töreni düğünden önce yapılıp çiftlerin evlenmek için
hazırlıklara başladıkları dönemdir. Nişan ile düğün arasındaki zamanda
ciftlerin birbirlerini daha iyi tanımaları amaçlanmaktadır.Nişan töreni aile
çevresinin belirlediği bir günde yapılır Nişan günü belirlendikten sonra
nişana çagrılacak kişiler davet edilir Nişan daha çok kız
evinin tertiplediği bir tören niteliğindedir Tören kız evinde yapılır.Oğlan
evi kız evi davetlilerine kolanya lokum kahve pasta ikram edilir eğer köyde bu
malzemeler yoksa bire elmayla davet edrerler koyunlar kesilir yemek ıkramı şerbet
ikramı yapılır.
D)KINA GECESİ:
-----------------------------------------
Kaynak - Bilgi:
Mehmet
Zaman
-----------------------------------------
Kaynak - Bilgi: |
DUALAR,BEDDUALAR VE YEMİNLER:
Dualar: Ah vah demeyesin, Ahrette peygambere komşu olasın
Avuçladığın altın ola.Ayağın taşa değmeye.
Başın dişin ağrımaya. Berhudar olasın. Darda bunda kalmayasın. Darısı
başına Döllü düşlü olasın. Elin yüzün dert görmeye.
Evlat acısı görmeyesin .Göğsün ak tüylü ola.
Hızır yoldaşın ola. Keven gibi köklü keklik gibi döllü olasın.
Yok keseye el sokmayasın. Yokluk yüzü görmeyesin.
Beddualar: Adın karalana. Ağzından kara
kanlar boşala. Ağzının buğu kesile. Allahtan bulasın benden bilesin. Başına
siven** ine. Benden sonra gün görmeyesin.
Bir yanın yılan bir yanın çıyar ola. Boyun devrile. Çengele gelesin. Ciğerin
ağzından gele. Dalın kolun kırıla. Damızlığın kesile. Dermansız dertlere
düşesin. Ekmek at ola ,
Sende it olasın. Elin ekmekli başın tokmaklı ola. Etine kurtlar düşe. Emdiğin
sütler ağzından burnundan gele. Ettiğini çekesin. Ettim buldum diyesin. Gözlerin
keşe döne.
Gözlerin kör ola elinden tutan bulunmaya. Gözünün yaşı kurumaya. Gözün yaşın
sel ola. Hergiz* benden sonra gün görmeyesin. Hotik yiyesin. iki yakan bir araya
gelmeye.
İt ölümüne gidesin.Karalı haberlerin gele. Karnında gör kucağında göremeyesin.
Kökün geçe. Kucağında sidik damlamaya. Mezar mezar gezesin. Mum gibi sönesin.
Muradın gözünden kala. Yağlı urganlarda can veresin. Ocağın söne kapına kara
kilit asıla. Oğlundan , uşağından çekesin. Olmaz dertlere düşesin. Ölmeyesin
sürünesin.
Ölün kalka. Yağlı kurşunlara gelesin. Yediğin zıkkım içtiğin ağu ola.
Yediklerin kan irin olup ağzından burnundan gele. Zalimlerin elinde kalasın. Kör
kurşuna gelesin.
Yeminler : Anam babam öleki. Ekmek gözüme dursun. Gözüm kör olsun ki. Karalı
bayramım ola ki. Kuran gözüme dursun. Kuran hakkı için. Nimet gözüme dursun ki.
Peygamberin şefaatinden mahrum olam ki. Sabaha çıkmayayım. Son günüm ola ki.
Tuttuğum kıldığın senin olsun ki. Vallahi billahi. Yiğit arkam yere gele ki.
ATA SÖZLERİ: Akla gelen başa
gelir Bana dokunmayan yılan bin yaşasın Çok yaşayan bilmez çok gezen bilir
Doğruyu söyleyen dokuz köyden kovarlar
Evladındı var derdin var Gavura kızıp oruç bozmak Hatasız
kul olmaz İyilik iki başta olur Keskin sirke küpene zarar verir
Mart kapıdan bastırır kazma kürek yaktırır
Ölüm var dirim var Rüzgara tüküren kendi yüzüne tükürür Sabır acıdır
meyvesi tatlıdır Tavşan dağa küsmüş dağın haberi olmamış Varını veren
utanmamış
Zenginin malı züğürdün çenesini yorar
KELİMELER:
Alaca:Bahçe kapısı/ Biçala :Biraz az benzeyen belli belirsiz görünen/ Cıbıl:Fakir
yoksul / Çebiş:iki yaşındaki keçi / Dekmik:Tekme / Essahtanmı:Gerecekten
mi /
Fiske:Koni biçiminde camsız aydınlatma aracı / Gurk:Civciv çıkaracak tavuk /
Goşov:Komposto /Haral:Büyük çuval /İşmar:elle veya gözle işaret etmek
Kahan:Bostanda yetişen bitkilerin ilk çapalanması/ Laglanmak:Dalga geçmek alay etmek /
Nacar:Yoksul çaresiz akılsız/Örtme:Toprak evin balkonu
pine:yırtılmış elde örme yün çorap/ Soyğa :Miras/ Şekil :Bostanda fasulye
yaprağı / Tataba:Hizmetci / Yarmah:Hırsızlık çalmak/ Ayarsız:Kendini bilmez
Bed:Çirkin/ Cıdırlı:Huysuz sorunlu sorun çıkaran / Corlu:Hastalıklı/
Düğe: 2 Yaşında inek / Evcimen:Evine düşkün tutumlu kişi /
Gece:Karşı taraf
Horan:Ekeneği biçilmiş tarla/ Kınap:İnçe dayanıklı ip / Nahır:Mal
büyükbaş hayvan / Ogalak:Keci yavrusunun büyüğü / Ökünmek:Birinin taklitlini
yapma
Şelek:Sırtta taşınan odun ot demeti/ Tıska:Arpacık soğan/ Yarpuz:Su kenerında
yetişen kokulu bir bitki/ Yeğnik:Hafif Zengebup:Çok acı
Samı nedir:öküzlerin arabanın boyunduruğuna tutturulduğu parmak
kalınlığında meşeden yapılan çağ.
Mazı:Öküz arabası tekerlerinin takılı olduğu şey
Cızı.Öküz araba tekerlerinin izi.
Gamıldı:düvenin boyunduruğa bağlandığı şey.
Kesmik:samanın büyük ve sert kısmı.
Cılga:inçe yol,
Elcek:yarma öğütülen taşı çevirmeye yarayan tutacak.
Keyveni başı:Evin yemek işlerine bakan en yetkili kadını. |
GERİ
doldurunuz